De inflatie van de okapi's

Congo heeft het mooiste watermerk ter wereld. Wie een briefje van 500 tegen het licht houdt, ziet een vertederende okapi. Dit dier komt alleen in dit land voor. Wat hier dan weer niet voorkomt, zijn slachtoffers van de financiële crisis. Bijna geen enkele Congolees heeft een bankrekening, laat staan een spaarboekje of een lening. Er is ook geen beurs in Kinshasa. Geen enkel bedrijf geeft hier aandelen uit. Ondernemen is in Congo een kwestie van individuen die hun eigen geld cash investeren. Congo doet dus niet mee aan het internationale spel van de financiële markten.

Toch is er ook hier sprake van crisis – of beter: crisis in een nog sterkere graad dan tevoren. Een week of twee geleden was de waarde van de Congolese frank plots spectaculair gezakt. Op één dag was de dollar van 600 naar 800 Congolese frank gegaan. Een professor economie formuleerde volgende bizarre wet: ‘Als de dollar zakt in normale landen, dan stijgt hij in Congo.’ In ieder geval: het gevolg is dat alle winkels hun deuren sluiten omdat de prijzen van hun waren (die in dollar aangekocht worden) niet meer kloppen. Op t.v. kondigt de minister aan dat de regering de munt zal herwaarderen. De situatie kalmeert: 1 dollar wordt 650 Congolese fr.

Gisteren kwam ik een jonge econoom tegen. Scherpzinnig, eerlijk en rechtvaardig – hij verloor zijn vorige baan omdat hij tegen zijn vadsige chef inging. Hij werkt als stagiair bij de Centrale Bank van Congo. Ik feliciteer hem dat hij de koers van de Congolese frank heeft gecorrigeerd. Naïef van mij. In een normaal land kan de centrale bank dat misschien doen. In Congo mist zij die macht: zij heeft namelijk te weinig geldreserve. Hij legt me uit dat het Congolese geld hier in handen is van een aantal privé-personen. Een aantal Libanezen, Indiërs en Nigerianen, die massa’s dollars binnenrijven door import van containers en door fraude aan de douane mee verantwoordelijk zijn voor de lege schatkist, hebben als bijverdienste dat ze miljarden Congolese franken aankopen.

Gezeten op die gigantische hoop geld spelen deze heren centrale bank. Monopoly voor gevorderden. Als ze meer franken aankopen, dan wordt het geld in Kinshasa schaarser, dus duurder. Als ze die franken weer op de markt gooien, zakt de frank. (Als ik het goed begrepen heb.) Op die manier hebben zij de macht in handen om de koers van de Congolese munt te bepalen. Wat er die bewuste dag van de plotse inflatie gebeurd is, is dat de top van de offiële centrale bank en een aantal ministers ’s avonds naar die Libanezen, Indiërs en Nigerianen gebeld hebben om te onderhandelen dat ze de koers terug zouden laten zakken. Wat ze in ruil verkregen hebben, zal ook niet min zijn. Ongelofelijk dat een handvol individuen een hele stad kan gijzelen.